Dit zeggen voeten over je gezondheid (deel 1.)

Na een dag op hoge hakken is het niet zo vreemd als je voeten zeer doen. Maar sommige voetklachten wijzen op een onderliggende aandoening. Zo kun je diabetes hebben zonder het zelf te weten. Wat kunnen je voeten je vertellen over je gezondheid? We nemen je hieronder in Deel 1 mee in een aantal voetklachten die enige aanwijzingen zouden kunnen verschaffen. In een latere Blog Deel 2, genoemd ‘Wat vertellen je nagels over je gezondheid’, geven we aandacht wat de nagels ons (kunnen) vertellen over je gezondheid.

Koude voeten

Veel mensen hebben last van koude voeten en tenen. Koude voeten komen zowel bij oudere als jonge mensen voor. Vooral vrouwenvoeten willen nog wel eens in ijsklompjes veranderen. Een andere vetverdeling en hormoonspiegel zorgen voor dit verschil tussen mannen en vrouwen. Heb je altijd twee paar geitenwollen sokken over elkaar nodig? Misschien is je doorbloeding niet optimaal. Dat kan te maken hebben met roken, een hoge bloeddruk of hartproblemen.

Bij diabetici kunnen de bloedvaatjes en zenuwen in de voeten beschadigd raken. Hierdoor stroomt het bloed minder goed door de voeten, waardoor ze koud aanvoelen. Ook bloedarmoede of een traag werkende schildklier zorgen ervoor dat je sneller koude voeten hebt. Je huisarts kan uiteindelijk vaststellen of je last hebt van één van deze onderliggende problemen.

Wit, blauw, rood

Tenen die eerst wit, dan blauw en vervolgens rood kleuren, duiden op het fenomeen van Raynaud. Bij deze vaataandoening trekken de bloedvaten in de vingers en/of tenen samen bij kou en emoties. De tenen krijgen dan te weinig bloed, waardoor ze ‘dood’ of pijnlijk aanvoelen. Vaak krijgen ze eerst een witte en daarna een donkerblauwe of paarse kleur. Worden ze weer warm, dan kleuren ze rood en gaan ze gloeien.

Er zijn 2 vormen: het primair fenomeen van Raynaud. Dit staat op zichzelf en heeft een onbekende oorzaak. De tweede vorm heet het secundair fenomeen van Raynaud. Dat is Raynaud die ontstaan is als gevolg van een andere ziekte, zoals reuma.

Pijnlijke hiel

De meest voorkomende oorzaak van een pijnlijke hiel is peesplaatontsteking (plantaire fasciitis). In veel gevallen gaat deze klacht niet gepaard met verkalking op het hielbot. Wat wil zeggen dat er geen werkelijke hielspoor aanwezig is. De pijn bij hielspoor, heeft een aantal unieke eigenschappen zoals: pijn bij het opstaan, verbetering na een paar minuten te hebben rondgelopen en pijn bij druk op de hiel. Hierdoor zal een arts met redelijke zekerheid kunnen stellen: of dat je last hebt van een hielspoor of niet. In sommige gevallen kan de huisarts voorstellen om een röntgenfoto van je voet te laten maken. Vaak is een pijnlijke hiel het gevolg van overbelasting door te veel spanning op de peesplaat, bijvoorbeeld door hardlopen of wandelen op slechte schoenen.

Pijn onder bal van de voet

Er zijn mensen die een stekende pijn in de bal van de voet voelen bij het staan, lopen en/of sporten. Vaak in combinatie met een branderig gevoel van de voeten. De medische benaming is metatarsalgie. De oorzaak van pijn in de voorvoet kan komen door een zogenoemde holvoetvorm. Een andere oorzaak is een korter middenvoetsbeentje van de grote teen t.o.v. de andere middenvoetsbeentjes. Ook diabetes kan schade veroorzaken aan de zenuwen in de voet. Maar voetproblemen komen ook voor bij sporten en werkzaamheden waarbij je lang moet staan. Vaak is metatarsalgie een combinatie van factoren.

Wanneer je last hebt van een brandende en stekende pijn in de bal van de voet, met uitstraling naar de tenen, of een doof gevoel in de tenen en tintelingen in je voetzool, dan kan de oorzaak een beknelde en verdikte zenuw in de voorvoet zijn. Dit wordt ook wel Mortonse neuralgie genoemd (zgn. Morton Neuroom).

Dikke voeten, dikke enkels

Pijnlijke dikke voeten, of dikke enkels? Dan heb je misschien last van oedeem. Oedeem is de Latijnse naam voor verhoogde ophoping van vocht in weefsels.
Dikke enkels en opgezette voeten kunnen verschillende oorzaken hebben. Overgewicht kan een rol spelen. Soms komt het door problemen met hart en bloedvaten of door bepaalde nier- en leveraandoeningen. Aan de andere kant is het ook een typische zwangerschapsklacht. Hoe dan ook, bij oedeem is er altijd sprake van een verstoord evenwicht, tussen de hoeveelheid vocht die door de bloedcirculatie wordt afgegeven en weer opgenomen, waardoor de dikke enkels en voeten ontstaan. Oedeem is te herkennen, aan het kuiltje dat achterblijft nadat je enige tijd op de huid hebt gedrukt.

Vermoeide voeten met kramp en pijn

Je ligt lekker te slapen tot er een scherpe pijn door je voet trekt: kramp. Hoewel het flink zeer doet, hoeft het weinig te betekenen. Ook gezonde mensen hebben weleens kramp in een teen, de voet of een been. Bij zwangeren en 65-plussers komt het vaker voor. Het kan te maken hebben met een tekort aan Magnesium of vocht, vermoeidheid en de houding waarin je slaapt. Na een paar minuten trekt de pijn vanzelf weg. Hoe ouder je wordt, hoe vaker spierkrampen voorkomen.

Bij platvoeten kun je last hebben van vermoeide voeten en enkels, kramp en pijn onder of in de voet. Net als bij heel veel voetafwijkingen kunnen bepaalde klachten zich uitbreiden naar de knieën, heupen en rug, Normaal rusten je tenen, de bal van je voet, buitenrand en je hiel op de grond. Dat kun je zien aan de afdruk van je natte voeten op de vloer. Bij platvoeten, ook wel doorgezakte voeten genoemd, ligt de voetboog plat op de grond. Het gewelf lijkt weg te zijn, het hielbeen is naar binnen gedraaid en de voorvoet naar buiten.

Er is een verschil tussen soepele en stugge platvoeten. Soepele platvoeten komen het meest voor. Het is ook zo dat je op latere leeftijd met doorgezakte voeten te maken kunt hebben. De reden hiervoor is dat bij het ouder worden je voetboog namelijk wat kan doorzakken. Vaak zijn de banden uitgerekt als gevolg van overbelasting, slappe spieren of reuma. Overgewicht speelt ook een grote rol.

Horlogeglasnagels of trommelstokvingers

Horlogeglasnagels zijn nagels met een bolling. Ze komen zowel bij de tenen als bij de vingers voor en ontstaan als het laatste kootje verdikt is. Bij de hand wordt wel van trommelstokvingers gesproken, omdat de vingers dan lijken op een drumstok; een stok met een bolletje aan het uiteinde.

Horlogeglasnagels of trommelstokvingers komen onder andere voor bij long- en hartziekten. Ze worden ook wel gezien bij mensen met schildklierproblemen of darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn. De lijst met ziektes waarbij horlogeglasnagels voorkomen is te lang om hier helemaal op te noemen. Ze hoeven niet altijd te betekenen dat je een onderliggende aandoening hebt. In sommige families komen ze zomaar voor, waarschijnlijk door een genetische afwijking.

Hardnekkige wondjes

Voeten met wondjes die maar niet willen helen, zijn een belangrijk signaal dat je diabetes zou kunnen hebben. Door diabetes kun je minder gevoel hebben in je voeten, waardoor je wondjes niet zo snel opmerkt. Bovendien genezen wonden minder goed als je diabetes hebt. Als je hier niet goed oplet, kunnen wonden gaan ontsteken en zweren worden. Goede voetverzorging is dus extra belangrijk voor diabetici. Controleer je voeten dagelijks op blaren, kloofjes, schrammen, wondjes en verkleuringen als je diabetes hebt, ook aan de onderkant.

Aanhoudende zwelling

Na lang staan, als het warm is of tijdens een lange vliegreis, is het niet vreemd als je voeten tijdelijk wat opzwellen. Deze kwaal is zeker zwangere vrouwen niet onbekend. Blijven je voeten opgezet, dan kan er meer aan de hand zijn. Bijvoorbeeld een slechte doorbloeding, trage schildklier, nierprobleem of een bloedpropje. Bij blijvend opgezwollen voeten is een bezoek aan de dokter dan ook aan te raden.

Branderig en jeuk

Voetschimmel of een allergie kunnen zorgen voor irritatie en jeuk. Een brandend gevoel past daarnaast bij diabetische neuropathie, een vitamine B-tekort en bijvoorbeeld infectie- en stofwisselingsziekten. Bij veel staan of lopen kunnen je voeten ook branderig aanvoelen. Zeker als je schoenen draagt die weinig steun geven, te klein zijn of hogen hakken hebben. Heb je branderige voeten of benen zonder dat daar zo’n directe aanleiding voor is, dan is het verstandig om langs de huisarts te gaan. Deze kan uitsluiten of je diabetes hebt.

Tot slot

Ruim 40% van de volwassenen heeft wel een voetprobleem. Hoe belangrijk gezonde voeten wel zijn, besef je pas als er klachten optreden. Dus loop niet langer door als je voetklachten hebt, maar onderzoek wat de oorzaak is en onderneem actie. Te lang doorlopen kan vervelende gevolgen hebben.